Toekomstbeeld

In dit deel van de analyse nemen we voorzichtig een kijkje in de glazen bol: wat is het toekomstperspectief voor de binnenstad van Kampen? Welke concurrentie ondervindt het centrum, nu en in de toekomst? Maar, nog belangrijker: welke aanknopingspunten zien wij om het tij te keren?

Direct naar: indicatie haalbaar programma
Direct naar: hoe nu verder?

Concurrentie: online, regionaal én lokaal

De eerder genoemde trends en ontwikkelingen, zowel landelijk als lokaal, benadrukken de urgentie om te blijven werken aan een aantrekkelijke en toekomstbestendige binnenstad. Om een goed toekomstbeeld voor de Kamper binnenstad te kunnen schetsen, bekijken we eerst aan de hand van recent koopstromenonderzoek (wie koopt wat, en waar?) de concurrentiepositie van het winkelaanbod in het centrum.

1. Online concurrentie: internet is voor steeds meer consumenten, zeker voor de doelgerichte niet-dagelijkse aankopen, het primaire aankoopkanaal. De huidige coronamaatregelen versterken deze trend. Net als andere middelgrote centra in ons land kan de binnenstad van Kampen qua aanbod niet ‘opboksen’ tegen het schier eindeloze aantal online winkels.

Dit is ook terug te zien in de lokale koopstromen: waar in 2015 slechts 10% van de bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen in de gemeente Kampen online werd gedaan, was dit in 2019 al gestegen tot circa 23%. Dit betekent dat Kampenaren structureel minder euro’s uitgeven in fysieke winkels, met alle gevolgen van dien.


2. Regionale concurrentie: van alle bestedingen die nog wel door consumenten in fysieke winkels werden gedaan, kwam in 2019 ook een kleiner deel (ten opzichte van vier jaar eerder) in de binnenstad van Kampen terecht. Met name de Kampenaar liet hierbij de eigen binnenstad vaker links liggen: in 2019 werd nog maar 24% van de (niet-dagelijkse) bestedingen in de binnenstad gedaan (een verlies van 9%-punt in vier jaar tijd).

Bijkomend nadeel is dat de toevloeiing, de bestedingen van bezoekers van buiten Kampen, vrij laag is voor dit type binnenstad (circa 17%, inclusief toerisme). Gezien de regionale concurrentie van soortgelijke (o.a. Dronten en Emmeloord) en grotere (Zwolle) centra zal hier weinig ‘winst’ te behalen zijn. Voor een (mid)dagje shoppen zal Zwolle aantrekkelijker blijven dan het relatief kleine winkelaanbod in Kampen. Met name de Kampenaar zal dus weer verleid moeten worden de eigen binnenstad te bezoeken.

Regionale concurrentiepositie Kampen relatief zwak

3. Lokale concurrentie: binnen de dubbelkern Kampen-IJsselmuiden heeft de binnenstad een onderscheidende positie als recreatief winkelgebied voor zowel dagelijkse als niet-dagelijkse aankopen. Dit neemt niet weg dat het centrum continu concurrentie ondervindt van alternatieve aankooplocaties in de gemeente. Bewoners kunnen in de buurt- en wijkcentra dicht bij huis de dagelijkse en frequent benodigde niet-dagelijkse aankopen doen. Van de 13 supermarkten in Kampen is er maar één in de binnenstad gevestigd, terwijl de binnenstad van Kampen wel een dichtbevolkte woonwijk is.


Toekomstbeeld: indicatie haalbaar programma

De binnenstad heeft het dus niet makkelijk; de afgelopen jaren heeft ze zelfs terrein ingeleverd ten opzichte van de concurrenten. Om enig gevoel te krijgen bij de toekomstige ontwikkeling van de binnenstad heeft DTNP een indicatieve marktruimteberekening gemaakt. Met een dergelijke berekening wordt een inschatting gemaakt van het toekomstig haalbare winkelprogramma. In de som is een bandbreedte aangehouden voor het aandeel online bestedingen in de niet-dagelijkse sector, omdat het op dit moment lastig te voorspellen is hoeveel we in 2030 op internet kopen. Daarnaast is in de som rekening gehouden met een groei van het aantal inwoners in Kampen.

Ook zijn we er in de som van uitgegaan dat binding en toevloeiing van bestedingen aan de binnenstad minimaal gelijk blijven; we nemen dus aan dat het lukt om de dalende trend te stoppen en (minimaal) de huidige bezoekers te behouden. Op basis van dit optimistische scenario komen we op een transformatieopgave van circa 2.000 tot 3.000 m² wvo (20 tot 30 winkelpanden), bovenop de huidige leegstand.

Hierbij is het dus belangrijk om te beseffen dat er in dit geval van uit wordt gegaan dat de binnenstad tegen de trend in haar huidige positie als ‘recreatief winkelgebied’ kan behouden. Wanneer er dus niet wordt ingegrepen (of wanneer het toch niet lukt om het tij te keren), zal deze transformatieopgave nog verder oplopen… Wanneer we de uitkomst van deze (grove) som combineren met de huidige leegstand (ca. 3.600 m² wvo /35 vkp) komen we op een streefgetal voor de transformatieopgave van circa 20% van het huidige winkelvastgoed; dit zijn 50 tot 60 centrumpanden die een andere invulling moeten krijgen.

De opgave: structurele leegstand en neerwaartse spiraal voorkomen

Hoe nu verder?

In de aanpak van de transitie en transformatie van de binnenstad draait het echter niet alleen maar om deze cijfers! Het is minstens zo belangrijk om het centrum van Kampen als recreatieve (hartelijke) binnenstad met een passend (authentiek) centrumprogramma opnieuw ‘in de markt’ te zetten; een stad die aantrekkelijk is voor de lokale, regionale en toeristische bezoeker én als prettige woonwijk (voor jongeren, ouderen en gezinnen). Het anders invullen van bepaalde centrumdelen en -panden staat dan ook in het teken van dit nieuwe perspectief!

Hiervoor zullen wel alle zeilen moeten worden bijgezet. De ruimtelijke kwaliteit en de unieke verhalen die de historische Hanzestad biedt (nautisch karakter, kunst, cultuur, geloof, etc.) zijn hierbij een belangrijk aanknopingspunt. Om zich nog meer te onderscheiden van het online winkelaanbod zullen daarnaast ondernemers de geboden service, kwaliteit, sfeer en beleving hoog moeten houden. Tegelijkertijd zal de gemeente in beleid en regelgeving, ook buiten de Stadsgracht, zorgvuldig moeten manoeuvreren om gewenste ontwikkelingen te stimuleren.

Met het afronden van de analyse begint het nadenken over de nieuwe koers voor de binnenstad en de acties en maatregelen die daarbij horen. Hierover leest u binnenkort meer op deze website. Afhankelijk van de corona-ontwikkelingen komen wij begin 2021 in de binnenstad per deelgebied bij elkaar, zodat we met (een afvaardiging van) ondernemers, eigenaren en bewoners in gesprek kunnen over de door ons gekozen oplossingsrichting.

Wanneer u zich abonneert op deze website houden wij u op de hoogte.
Tot snel!



Voor meer informatie over het gehele project en de vervolgstappen verwijzen wij u graag naar de tijdlijn op de ‘start’-pagina.